انگار که فقط یادگرفته ایم شعار بدهیم و در صحبت هایمان از تاریخ و فرهنگ کشورمان تعریف کنیم و صحبت های تکراریمان را به رخ همدیگر بکشیم اما دریغ از تلاشی برای نگهداشتن این تاریخ و حفظ اثار آن. بارها شده که به مکان های تاریخی که میرویم آنچه که مواجهه میشویم تصاویر تخریب آثار و از بین رفتن آنهاست. علاوه بر این بسیاری از مکان های تاریخی هم هستند که متاسفانه با اینکه دارای جاذبه های توریستی هستند و بخشی از فرهنگ، ادبیات و ریشه کشور ما را نشان میدهند مورد بی مهری شدید میراث فرهنگی قرار گرفته و هر روز رو به خرابی و نابودی می روند و هیچ کس نیست که برای حفظ و نگهداری آنها تلاش کند. از جمله این آثار از خانه های تاریخی مربوط به اساتید و بزرگان هنر و ادبیات نام برد مانند خانه فروغ فرخ زاد و یا نیما یوشیج کسانی که پایه سبک های متفاوتی از ادبیات را پی ریزی کردند و اکنون هر روز بیشتر از دیروز به فراموشی سپرده می شوند و کسی نیست که تلاشی برای جبران زحمات آنها بکند

خانه های تاریخی روی خط تخریب و نابودی

تهران- ایرنا- موضوع تخریب خانه ها و مکان های تاریخی همچون خانه نیما یوشیج به یکی از چالش های مهم حوزه فرهنگی و هنری جامعه تبدیل شده و واکنش شدید افکار عمومی را بر انگیخته است. در صورتی که می توان با به کارگیری سیاست های کارآمد از این میراث ارزشمند در جهت توسعه گردشگری بهره برد و اینگونه به پویایی عرصه اقتصادی کشور همت گماشت.

تخریب و تبدیل خانه های تاریخی به برج های جدید یکی از معضل های سال های گذشته است که میراث تاریخی و فرهنگی کشور را تهدید می کند و این روزها «خانه ابری» نیما یوشیج پدر شعر نوی فارسی در با این خطر روبرو شده است. مدتی پیش این خانه که روزگاری محل رفت و آمد بزرگان شعر معاصر بود، از فهرست آثار ملی خارج و محلی برای اقامت بی خانمان ها شد.

هر چند این موضوع تنها به خانه نیمایوشیج خلاصه نمی شود و هنردوستان شاهد تخریب خانه «فروغ فرخزاد» شاعر معاصر نیز بوده اند. همچنین این روزها خانه «صادق هدایت» نویسنده سرشناس کشور به محلی برای دپوی زباله تبدیل شده است. سرنوشت یکسانی که برای بسیاری از خانه های تاریخی در شهرهای مختلف به صورت یکسان رقم خورد تا این گفته نیمایوشیج را فراموش نکنیم که «خانه ام ابری است».

«رحیم یعقوب زاده» رییس مرکز گردشگری علمی و فرهنگی دانشجویان ایران اعتقاد دارد، اگر به صورت جدی به خانه نیما یوشیج در تهران توجه نشود، این خانه فروخته خواهد شد و به بنایی چند طبقه با معماری های جدید تبدیل می شود. در ادامه دیدگاه های وی را مرور می کنیم.

**شهرت جهانی ایران در جاذبه های میراث تاریخی و فرهنگی
ایران به لحاظ جاذبه های میراث تاریخی و فرهنگی از محدود کشورهایی است که شهرت جهانی دارد و بر پایه برآوردهای انجام شده، انگیزه بیشتر گردشگرانی که به این کشور سفر می کنند، بازدید از همین جاذبه ها است زیرا این میراث محدود به چند شهر نمی شود و بیشتر شهرهای کشور دارای مکان ها، خانه ها و قبرستان های تاریخی و فرهنگی هستند که تعداد زیادی از آنها هم ناشناخته مانده اند، به همین سبب مانند بسیاری از پتانسیل ها و ظرفیت های دیگر هنوز نتوانسته ایم از آنها برای توسعه گردشگری استفاده کنیم.

**خانه های تاریخی؛ ظرفیت هایی برای توسعه گردشگری
بیشتر بناهایی که در کشور به عنوان جاذبه های گردشگری شناخته شده اند، آثار تاریخی معروف و برجسته ای هستند، در صورتی که در شهرهای مختلف خانه ها و مکان های تاریخی زیادی متعلق به شاعران، نویسندگان، اشراف و … وجود دارد که می توان به عنوان جاذبه های گردشگری شناخته شوند اما کمتر به این موضوع توجه شده است. برای نمونه خانه نیما یوشیج در تهران که این روزها بحث های زیادی درباره آن وجود دارد که اگر به صورت جدی به آن توجه نکنند، فروخته و به بنایی چند طبقه با معماری های جدید تبدیل می شود. اینها از یک طرف هویت و تاریخ کشور را می سازند که باعث افزایش اعتماد به نفس و غرور ملی خواهد شد و از طرفی نیز ظرفیت های تاریخی و فرهنگی در حوزه گردشگری به شمار می روند که در حال نابود شدن هستند.

**شناسایی و حمایت نهادینه و نظام مند از خانه های تاریخی
این روزها گردشگری در حوزه های مختلف فعال شده است، برای نمونه گردشگری ادبی و تاریخی که زیرمجموعه گردشگری فرهنگی هستند با استقبال زیادی از طرف مردم روبرو شده است؛ یعنی بسیاری از افراد علاقه مند به شاعران و نویسندگان علاقه مند هستند تا خانه ها و محل کار این شخصیت ها را از نزدیک مشاهده کنند و این مهم به عنوان یک پتانسیل در گردشگری به حساب می آید که کشورهای مختلف توجه زیادی به آن می کنند. برای نمونه در انگلیس خانه ها و آثار تاریخی نویسندگان، شاعران، سیاست مداران و … متعلق به چند صد سال گذشته وجود دارند که به عنوان یک میراث ارزشمند توجه زیادی به آنها می شود و با بازسازی و مرمت از این میراث ارزشمند نگهداری می کنند.

در ایران هم به سبب پتانسیل بالایی که در این حوزه وجود دارد، باید به صورت نهادینه و نظام مند این خانه ها و مکان های تاریخی شناسایی شوند و مراکز دولتی، شهرداری ها و تمام نهادهایی که با این حوزه ارتباط دارند، از آنها حمایت کنند.

**اشتغال و درآمدزایی از خانه های تاریخی
توجه و بازسازی خانه های تاریخی با مشکل های زیادی همراه است اما نباید فراموش کرد که این مکان ها در حال تخریب و نابود شدن هستند و نمونه های زیادی از این تخریب ها در سال های اخیر شکل گرفته است که امیدی برای بدست آوردن این نوع معماری های که نشانه تاریخ و فرهنگ یک کشور محسوب می شوند، وجود ندارد، به همین سبب باید راهکاری کاربردی در این حوزه ارایه شود.

اگر به این نوع خانه ها و مکان های تاریخی نگاهی اقتصادی شود، باید متخصصان و کارشناسان این حوزه با استفاده از الگوهای کشورهای توسعه یافته در این زمینه از تخریب آنها جلوگیری کنند. به این صورت که با بهره گیری از مدیریت صحیح، این نوع مکان ها را به جاذبه های فرهنگی درآمدزا بدل سازند که با این درآمد می توان تمام هزینه های خرید، نگهداری و … را پرداخت کرد؛ یعنی باید خانه های افرادی مانند نیما یوشیج، صادق هدایت و … به صورت مکان هایی برای بازدید افراد علاقه مند به حوزه های ادبی و فرهنگی تبدیل شود تا علاوه بر حفظ میراث تاریخی این مرز وبوم بتوان به توسعه گردشگری به ویژه در حوزه شهری کمک کرد.

**ضرورت توجه رسانه ها و سازمان های مردم نهاد به خانه های تاریخی
با وجود این که می توان از میراث تاریخی و فرهنگی در حوزه های مختلف بهره برد اما خانه های تاریخی زیادی تخریب شدهاند یا در آستانه تخریب قرار دارند که مهمترین وظیفه در جلوگیری از این کار بر عهده رسانه ها به ویژه خبرگزاری ها، روزنامه ها و شبکه های مجازی است؛ یعنی این رسانه ها باید توجه به میراث تاریخی و فرهنگی این کشور را به عنوان یک دغدغه در میان شهروندان تبدیل و حمایت از این میراث را جریان سازی کنند تا بتوان از تخریب آنها جلوگیری کرد.

همچنین باید سازمان های مردم نهاد در این حوزه شکل بگیرد زیرا مواردی وجود دارد که صاحبان این خانه ها برای فروش آن ادعاهای مبلغ کلانی می کنند یا می خواهند تغییر کاربری دهند و هیچ کدام از سازمان های مربوطه توانایی پرداخت آن را ندارند. دراین میان سازمان های مردم نهاد می توانند مالکان را راضی کنند تا این میراث های تاریخی و فرهنگی را در اختیار نهادهای مسوول قرار دهند یا خود آنها این مکان ها را به گالری، موزه و … تبدیل سازند تا علاوه بر ایجاد اشتغال باعث توسعه گردشگری و درآمدزایی شوند.

*گروه اطلاع رسانی
خبرنگار: مهدی احمدی**انتشار دهنده: شهربانو جمعه
منبع: ایرنا*